Dwoje na troje dzieci doświadcza przemocy rówieśniczej. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę reaguje nowym programem RÓWIEŚNICY

Przemoc rówieśnicza to powtarzające się, celowe działania mające na celu wyrządzenie krzywdy osobie w podobnym wieku – fizyczne, psychiczne, relacyjne lub online – przy wykorzystaniu przewagi siły. Może przybierać formę wyśmiewania, zastraszania, izolowania, ośmieszania, hejtu w sieci czy agresji fizycznej. Jej szczególną cechą jest obecność świadków – rówieśników, którzy mogą reagować lub milczeć.

Z badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że aż 66% uczniów i uczennic w wieku 11–17 lat doświadczyło przemocy rówieśniczej. Problem narasta, szczególnie w środowiskach miejskich i w internecie.

Najczęstsze formy przemocy rówieśniczej:

- przemoc fizyczna – bicie, kopanie, szarpanie,
- przemoc psychiczna – wyzywanie, poniżanie, rozpuszczanie plotek,
- znęcanie się – systematyczne nękanie tej samej osoby,
- napaść zbiorowa – przemoc grupy wobec jednej osoby,
- przemoc podczas randki – przymus, upokarzanie przez partnera.

– Przemoc rówieśnicza to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Badania pokazują, że jej doświadczanie wiąże się m.in. z czterokrotnie wyższym ryzykiem samookaleczeń młodych ludzi, zaburzeniami somatycznymi czy problemami edukacyjnymi i społecznymi. Skuteczna profilaktyka musi zaczynać się wcześnie – w szkole, w domu, w codziennych relacjach z dorosłymi, którzy potrafią zauważyć, usłyszeć i odpowiedzieć na sygnały ostrzegawcze – Marta Skierkowska, wiceprezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

RÓWIEŚNICY to innowacyjny, bezpłatny program profilaktyczny skierowany do uczniów i uczennic w wieku 13–16 lat. Jego celem jest przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej – szczególnie w przestrzeni cyfrowej – poprzez wzmacnianie kompetencji społecznych, budowanie świadomości i wyposażanie młodych ludzi w narzędzia potrzebne do reagowania. Program powstał we współpracy z ekspertami i ekspertkami w dziedzinach psychologii, pedagogiki oraz cyberbezpieczeństwa.

– Od lat prowadzimy profilaktykę przemocy rówieśniczej, dostosowując ją do realiów cyfrowego świata. Wiemy, że pojedyncze lekcje nie wystarczą. Dlatego stworzyliśmy program kompleksowy. RÓWIEŚNICY opierają się na wzmacnianiu empatii i refleksyjności, ograniczaniu ryzykownych zachowań w sieci oraz budowaniu świadomości wokół prywatności i odpowiedzialności online. To sprawdzona koncepcja – testowana przez kilka lat jako program IMPACT – Łukasz Wojtasik, ekspert ds. bezpieczeństwa dzieci online, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.

W ramach programu szkoły otrzymują dostęp do pełnego pakietu materiałów edukacyjnych:

- 6-odcinkowego mini-serialu edukacyjnego „#SPOTTED”, który przedstawia historię grupy rówieśników mierzących się z hejtem i przemocą online. Serial ukazuje złożoność problemu z wielu perspektyw – osoby doświadczającej przemocy, stosującej ją oraz świadków,

- cyklu zajęć edukacyjnych – 10 scenariuszy zajęć, rozpisanych na 15 godzin lekcyjnych, które łączą teorię z praktyką. Zajęcia będą poświęcone takim tematom jak: emocje, empatia, rola samokontroli i refleksyjności, przyjmowanie perspektywy innych osób, bezpieczne korzystanie z internetu, ochrona prywatności czy kreatywne wykorzystywanie sieci,

- podręcznika dla osób realizujących program – kompleksowego zestawienia materiałów merytorycznych z praktycznymi wskazówkami oraz procedurami reagowania w przypadku wystąpienia cyberprzemocy.

Dla osób zaangażowanych w realizację programu przewidziano szkolenia online. Dodatkowo, każda szkoła, która przystąpi do programu, otrzyma dostęp do narzędzia diagnostycznego pozwalającego na zbadanie jakości relacji i poziomu problemu przemocy rówieśniczej w szkole.

– Zależało nam, by program był realnym wsparciem dla szkół – zarówno merytorycznym, jak i atrakcyjnym w formie. Serial „#SPOTTED”, który stanowi punkt wyjścia do zajęć, nawiązuje do formatu popularnych produkcji młodzieżowych, co ułatwia zaangażowanie uczniów i uczennic. Szkoły otrzymują też dostęp do narzędzia diagnostycznego, dzięki któremu mogą nie tylko lepiej zrozumieć skalę problemu, ale też oceniać efektywność podejmowanych działań. Wyniki diagnozy będziemy co roku prezentować w ujęciu ogólnopolskim – tak, by na bieżąco monitorować sytuację i rozwijać program w odpowiedzi na realne potrzeby – dodaje Wojtasik.

Start rejestracji do programu: 26 maja 2025 r. na stronie rowiesnicy.pl. Program powstał na bazie wieloletnich doświadczeń FDDS i programu IMPACT – nowatorskiego, opartego na badaniach narzędzia profilaktycznego stworzonego we współpracy z ekspertami i ekspertkami z wiodących ośrodków akademickich oraz współpracy z młodzieżą. RÓWIEŚNICY to rozwinięcie tej idei – program, który odpowiada na realne potrzeby szkół i młodzieży w zakresie przeciwdziałania cyberprzemocy, angażując uczniów i uczennice w działania rówieśnicze.

Partnerem strategicznym programu jest Orange, a Partnerem Librus. Patronatem honorowym program objęło Ministerstwo Edukacji Narodowej.